Kada govorimo o trudnoći, ultrazvučni pregledi su neizostavni deo praćenja razvoja bebe i zdravlja buduće majke. Oni su prozor u svet koji se razvija unutar materice i pružaju dragocene informacije o napretku trudnoće. Pored toga što mogu pružiti prve snimke vaše bebe, ultrazvuk ima ključnu ulogu u dijagnostici i planiranju trudnoće.
U ovom blogu, detaljnije ćemo se osvrnuti na vreme kada je najprimerenije obaviti ove preglede i razloge zbog kojih su oni tako važni. Pri tome ćemo dotaknuti važne aspekte ultrazvučne dijagnostike koji se tiču kako samog postupka, tako i informacija koje ovakvi pregledi pružaju.
Šta je ultrazvučni pregled i kako funkcioniše?
Ultrazvučni pregled, poznat i kao sonografija, je dijagnostička metoda koja koristi visokofrekventne zvučne talase kako bi kreirala slike unutrašnjosti tela, u ovom slučaju materice i razvijajuće se bebe. Ovaj postupak je potpuno bezbolan i nema poznatih negativnih efekata na majku ili bebu, što ga čini idealnim za redovno praćenje trudnoće.
Zvučni talasi se odbijaju od tkiva, organa i tečnosti unutar tela, stvarajući eho koji se potom pretvara u vizuelni prikaz. Ove slike omogućavaju lekarima da vide unutar materice i procene zdravlje i razvoj ploda.
Prvi trimestar: Potvrda i datiranje trudnoće
Prvi ultrazvučni pregled najčešće se obavlja između 6. i 9. nedelje trudnoće. Ovaj rani ultrazvuk osigurava potvrdu trudnoće i pomaže u utvrđivanju tačnog datuma začeća, što je ključno za praćenje razvoja ploda. Takođe, ovaj pregled može identifikovati višeplodne trudnoće i proveriti položaj embrija, odnosno da li se trudnoća razvija unutar materice.
Rani ultrazvuk takođe služi za detekciju srčane akcije embriona, što je prvi znak vitalnosti ploda. Osim toga, lekar može da pregleda strukture kao što su gestacijski mešak i jajčna cista, koji su važni markeri zdravlja trudnoće u ranoj fazi.
Drugi trimestar: Morfološki ultrazvuk
Između 18. i 22. nedelje trudnoće preporučuje se obavljanje detaljnog ultrazvučnog pregleda poznatog kao morfološki ultrazvuk. Ova vrsta pregleda otkriva detaljne informacije o anatomiji fetusa. Lekar tokom morfološkog ultrazvuka proverava sve vitalne organe, uključujući srce, mozak, pluća, bubrege i kosti.
Procenjuje se prisustvo ili odsustvo uobičajenih anomalija, poput defekta neuralne cevi ili Downovog sindroma. Morfološki ultrazvuk takođe može otkriti i pol deteta, ukoliko roditelji to žele. Ovaj pregled je važan za otkrivanje bilo kakvih fizičkih abnormalnosti koje bi mogle uticati na dalji razvoj trudnoće ili planiranje porođaja.
Treći trimestar: Ako je potrebna dodatna evaluacija
Neki lekari mogu predložiti dodatne ultrazvučne preglede u trećem trimestru, po potrebi, kako bi se pratilo rast i razvoj bebe, količina plodove vode, položaj posteljice te položaj bebe u materici. Ovi pregledi su posebno važni za trudnice koje imaju rizičnu trudnoću ili su im dijagnostikovane određene komplikacije.
Ultrazvuk trećeg trimestra može biti koristan za praćenje stanja kao što su prevremena ablacije posteljice, intrauterini rastavetaja ili preeklampsija. Takođe, lekar može da proceni zrelost pluća fetusa kao deo pripreme za mogući prevremeni porođaj.
Zaključivanje o pravilnosti čestine i vrste ultrazvučnih pregleda
Preporučena frekvencija i vrste ultrazvučnih pregleda mogu se razlikovati ovisno o specifičnim okolnostima i standardima zemlje u kojoj se trudnoća prati. Genaralno je prihvaćeno da su najmanje dva ultrazvučna pregleda prikladna za većinu trudnoća – rani ultrazvuk u prvom trimestru i detaljni morfološki pregled u drugom trimestru.
Na kraju, važno je naglasiti komunikacija između trudnice i lekara treba da bude otvorena i da trudnica postavlja pitanja ukoliko ima dilema ili briga u pogledu ultrazvučnih pregleda ili bilo koje druge teme vezane za trudnoću. Lekar je tu da pruži sve potrebne informacije, umiri trudnicu i individualizuje brigu o trudnoći u skladu sa njenim zdravstvenim stanjem i potrebama.
Kroz ove preglede, moguće je pratiti i slaviti razvoj novog života, pripremati se na roditeljstvo i ojačati vezu između nerođene bebe i njenih roditelja, što je jedan od najlepših aspekata trudnoće.