Koža je naš najveći organ i ogledalo unutrašnjeg zdravlja tijela. U današnje vreme, primetno je da se mnogo pažnje posvećuje uticaju ishrane na zdravlje kože. Jedan od najčešće diskutovanih faktora koji negativno utiče na stanje kože je konzumacija šećera. Kroz ovaj tekst ćete saznati kako šećer utiče na proces starenja kože, nastanak akni, kao i na psorijazu.
Proces starenja kože i šećer
Da li ste se ikada zapitali zašto neki ljudi izgledaju mlađe od svojih godina, dok drugi pokazuju znake starenja prerano? Naša koža stari iz više razloga, uključujući genetiku, izloženost suncu, i opšte zdravstvene navike, ali ishrana igra ključnu ulogu. Naročito, izlaganje kože šećerima može ubrzati proces nastanka bora i gubitka čvrstine kože, proces poznat kao glikacija.
Glikacija se javlja kada se šećer u krvotoku zalepi za proteine, formirajući štetne molekule poznate kao “krajnji proizvodi glikacije” (AGEs). Ove molekule mogu oštetiti kolagen i elastin, proteine koji su ključni za očuvanje mladolike i elastične kože. Kako se nivo AGEs povećava, koža postaje sve manje elastična i počinju da se pojavljuju znaci starenja kao što su bore, gubitak čvrstine i sjaja kože.
Šećer i akne
Šećer ima značajan uticaj i na stanje kožnih oboljenja poput akni. Visok unos šećera može dovesti do povećanja insulina u krvi, što dalje može izazvati niz lančanih reakcija koje dovode do povećanja proizvodnje sebuma – uljane supstance koju luče lojne žlezde. Kada se lojne žlezde preaktiviraju, dolazi do začepljenja pora, što može rezultirati pojavom akni.
Prekomerni unis šećera također može izazvati inflamatorne procese u tijelu, a zapaljenski odgovor je u osnovi mnogih oblika akni. Smanjenjem unosa šećera, ljudi često primećuju poboljšanje u izgledu i kvalitetu svoje kože, jer se smanjuje proizvodnja sebuma i opšti inflamatorni odgovor tijela.
Veza između šećera i psorijaze
Psorijaza je još jedna kožna bolest koja može biti negativno utiče visokim unosom šećera. Ovo oboljenje karakteriše ubrzana proizvodnja ćelija kože koje dovodi do formiranja crvenih, ljuskavih mrlja koje mogu biti i bolne. Ishrana bogata šećerom može pojačati simptome psorijaze, jer šećer podstiče inflamatorne procese u tijelu.
Studije su pokazale da ljudi sa psorijazom često imaju visok nivo insulina, slično kao kod osoba sa dijabetesom, što dodatno ukazuje na povezanost između šećera i upalnih procesa koji doprinose psorijaznom stanju kože. Smanjivanje šećera u ishrani može biti koristan korak ne samo za opšte zdravlje, već i za smanjenje intenziteta i učestalost izbijanja psorijaze.
Kako smanjiti uticaj šećera na kožu
Kako biste umanjili negativni uticaj šećera na kožu, neophodno je da najpre smanjite unos šećera. Ovo ne znači samo izbegavanje slatkiša i šećera u kafi, već podrazumeva i smanjenje unosa skrivenih šećera koji se često nalaze u prerađenoj hrani, sokovima i bezalkoholnim pićima.
Važno je čitati deklaracije na proizvodima i informisati se o nutritivnim vrednostima namirnica koje konzumirate. Zamena visoko glikemijskih namirnica sa onima koje imaju nizak glikemijski indeks, poput svežeg voća, povrća i celovitih žitarica, takođe može pomoći. Također, povećanje unosa namirnica bogatih antioksidansima može pomoći u borbi protiv štetnih efekata glikacije i ukupnog oštećenja kože.
Fizička aktivnost i zdrava koža
Svakodnevna fizička aktivnost može pomoći u regulisanju nivoa šećera u krvi i smanjenju sposobnosti organizma da proizvodi visok nivo insulina, što direktno utiče na zdravlje kože. Vežbanjem tijelo efikasnije koristi insulin i snižava se nivo šećera u krvi, pa samim tim i potreba za visokom produkcijom insulina. To dovodi do smanjenja rizika od inflamatornih procesa u koži koje mogu izazvati akne ili pogoršati psorijazu, kao i do smanjivanja procesa glikacije koji ubrzavaju starenje kože.
Sve u svemu, važno je razumeti da naše navike, posebno ishrane, mogu imati ogroman uticaj na zdravlje i izgled kože. Smanjenjem unosa šećera, pravilnom ishranom i fizičkom aktivnošću možemo značajno poboljšati kvalitet i izgled naše kože, kao i olakšati simptome kožnih oboljenja od kojih možda patimo.